شريعتی و مارکسیسم ۲

شریعتی در اینجا با هنرمندی منحصر به فرد خود، حتی پروایی از آن ندارد که با اصطلاحات خاص مذهب شیعه، نظامی کمونیستی را توصیف و تمسخر کند. و راستی آیا این جمله: و هر که کلمه‌ای را غلط بنویسد یا خائن است و یا دیوانه! شما را به یاد صحنه‌ی “چاپخانه” در فیلم “آینه” (۱۹۷۵) تارکوفسکی نمی‌اندازد!

شریعتی باز در جایی دیگر می‌گوید :

و باز در جایی دیگر :

شریعتی فرق “دیکتاتوری طبقاتی” و “دیکتاتوری رهبر” را هم معلوم می‌کند:

شریعتی باز در جایی دیگر معلوم می‌کند که “کمونیسم” چقدر شبیه دین است و کمونیست‌های جهان سومی در چه خیال خامی به سر می‌برند:

شریعتی حتی انذار پرودون به مارکس را هم نقل می‌کند، که فرجام اندیشه‌هایش را به او یادآوری می‌کرد:

با این همه، شریعتی با همدلی معتقد است که سوسیالیسم اگر سوسیالیسم باشد، به “دیکتاتوری رهبر” نمی‌انجامد:

و به دنبال آن، سخنانی را می‌افزاید که نمی‌تواند با هیچ اندیشه‌ای جز لیبرالیسم سازگار باشد:

شریعتی در نامه‌ای به صراحت نظر خود را درباره‌ی مارکسیسم، از لنینیسم تا مائوئیسم، بیان می‌کند:

خب حالا بخوانیم نقل قولی از گنجی را از شریعتی :

من نمی‌دانم آقای گنجی واقعاً چقدر مهارت متن‌خوانی دارد (این را در بخش‌های بعدی نشان خواهم داد که او هیچ چیز از خواندن متن نمی‌داند!) و چگونه می‌تواند توصیف معلم‌ی را از دیدگاه‌های دیگران به پای عقاید خود او بگذارد و بعد نتیجه بگیرد:

خب آیا با آنچه پیش‌تر نقل کردیم، هنوز می‌توان نتیجه گرفت که شریعتی فرق لنینیسم و استالینیسم و مائوئیسم را با فاشیسم نمی‌دانست و خود به دنبال نسخه‌های آنچنانی بود؟ وقتی می‌نوشت:

خب، حالا وقت آن است که به رابطه‌ی شریعتی و مارکسیسم جدی‌تر نگاه کنیم، و سخنان سطحی و بی‌پایه‌ی هاشمی و گنجی را به خودشان برگردانیم.

ادامه دارد